Pervane ya da uskur, döner bir milin üzerine yerleştirilmiş, uygun bir aerodinamik ya da hidrodinamik biçim verilmiş palalardan oluşan; itme veya çekme gücü sağlayan alet. Pervaneler hava ve su taşıtlarında kullanılır.
Uçak pervanesi
Pervaneli uçaklarda pervane, motordan iletilen dönüyü itme kuvvetine çeviren sistemdir. İki veya daha fazla palden meydana gelir. Pervane palleri itme kuvveti nedeniyle yaklaşık olarak ileriye ve dönüşü nedeniyle de dönüş (rotasyon) yönünde hareket ettiği için dışarıdaki bir gözlemciye göre heliks olarak da bilinen burgu hareketini yapar.
Pervane yarıçapı nedeniyle pal ucunun dönüş düzleminde katettiği mesafe göbeğe göre daha fazla olacağından, pal ucunun açısal hızı, abağa yakın kısımlardaki açısal hızla aynı olmasına rağmen birim zamanda katettiği mesafe (çizgisel hızı) daha fazladır.
 |
| Uçak pervanesi terminolojisi |
Resimleri
 |
| ATR 72 uçağının pervanesi hareket halinde |
 |
| Helikopter rotoru |
 |
| Feribot pervanesi |
pervane kelimesi ne demek TDK sözlük anlamı ve açıklaması nedir?
(perva:ne), Farsça pervāne
1. isim Geceleri ışık çevresinde dönen küçük kelebek; kepenek (II):
"Ötede mum yanıyor bir şeyler dönüyor / Pervaneler art arda ne çabuk ölüyor" - Behçet Necatigil
2. isim Döndüğünde bir mekanizmayı işleten bir eksene dikey olarak bağlanmış, iki veya ikiden çok kanattan yapılmış alet; uskur:
"Çok geçmiyor, şaftın dönmesiyle pervane çalışıyor." - Zeyyat Selimoğlu
3. isim, tarih Selçuklularda ve İlhanlılarda has, zeamet, tımar ile ilgili olarak verilen ferman.
4. isim, tarih Bu fermanı hazırlamakla görevli memur.
5. sıfat, mecaz Bir kimsenin yanından hiç ayrılmayan.
6. isim ► semahçı.
Kelime Kökeni
Farsça parvāne پروانه "1. hizmetçi, haberci, peyk, 2. ışığa yönelen gece kelebeği" sözcüğünden alıntıdır. Farsça sözcük Orta Farsça (Pehlevice veya Partça) parvānak ""etrafında dönen", 1. hizmetçi, haberci, peyk, 2. ışığa yönelen gece kelebeği" sözcüğünden evrilmiştir.
Tarihte En Eski Kaynak
"gece kelebeği" [ Aşık Paşa, Garib-name (1330) ]
"çark yaprağı, gemi uskuru" [ Ahmet Vefik Paşa, Lugat-ı Osmani (1876) ]