Bronz veya tunç, bakırın önemli bir alaşımıdır. Önceleri bakır ve kalaydan meydana gelen bakır alaşımlarına bronz denilmekteydi. Bununla birlikte bronz terimi modern kullanımda bakırın bakır-nikel, bakır-berilyum ve bakır-çinko (pirinç) alaşımı dışındaki bütün alaşımları için kullanılmaktadır. Pirinç bakırın çinkoyla yaptığı alaşımdır. %10 çinko ihtiva eden pirince ticari bronz da denilmektedir.
Bronz bakırdan daha serttir, daha kolay erir ve kalıba daha kolay dökülür. Bazı bronzlar demirden de serttir. Bu tür bronzlar silah namlusu ve makine yataklarının imalinde kullanılır. Alet ve silahlarda demir alaşımlarının daha çok kullanılmakta olması, demirin bakır ve kalaya oranla daha bol bulunmasındandır. Bakırın içinde bazı metallerin çözünebilme sınırları vardır. Mesela berilyum %2, silisyum %5, kalay %15 ve çinko %38 nispetinde çözünebilir. Bir metalin miktarı çözünme sınırının üzerinde olduğu zaman alaşım homojen olmaz. Bunun yanında nikel ve alüminyum gibi sınırsız olarak bakırla karışabilen metaller de vardır.
Silisyum, alüminyum ve kalay bronzda en fazla bulunan elementlerdir. Bu metallerin nispeti arttıkça alaşımın sertlik ve direnci artar; ancak parlaklığı azalır. Bronzda az bir miktarda bulunabilen diğer mühim elementler de mangan, demir, kurşun ve fosfordur. Fosfor bronzu, pompaların, vanaların ve burçların yapımında kullanılır. Bronzun çok kullanıldığı alanlardan biri de metal para imalidir.
Tarihi
Bronz tarihi bir öneme sahiptir. Bilinen en eski alaşımlardandır. Eldeki tarihi bilgilere göre ilk defa MÖ 3500 yıllarında Orta Doğu'da imal edilmiştir. Ancak yaygın bir şekilde kullanımı MÖ 1000 yıllarında başlar. Bu devirlerde bronz, silah ve alet yapımında (özellikle bıçaklar, makaslar, çekiçler vs.) bunun yanında sanat eserlerinde ve süslemelerde kullanılmıştır.
Bronzdan yapılmış çeşitli tarihi objeler
 |
| Bronz lamba |
 |
| Lir için boğa başı süsü |
 |
| Liu Ding |
 |
| Mısır, Greko-Romen Dönemi, muhtemelen Ptolema Hanedanı - İsis ve Horus Heykelciği - 1940.613 - Cleveland Sanat Müzesi |
bronz kelimesi ne demek TDK sözlük anlamı ve açıklaması nedir?
Fransızca bronze
1. isim ► tunç.
2. sıfat Bu maddeden yapılan:
"Kazanlar, bronz buluntular arasında çokluk bakımından ilk sırayı alır." - Murat Öztürk
Kimya Terimleri Sözlüğü - 1981
bk. tunç.
Kelime Kökeni
Fransızca bronze "tunç" sözcüğünden alıntıdır. Fransızca sözcük İtalyanca bronzo "tunç veya pirinç [xiii]" sözcüğünden alıntıdır. Bu sözcük Farsça birinc برنج sözcüğünden alıntıdır.
Tarihte En Eski Kaynak
[ Mehmet Bahaettin, Yeni Türkçe Lugat (1924) ]