çabuk kelimesi ne demek TDK sözlük anlamı ve açıklaması nedir?
Farsça çābuk
1. sıfat Hızlı olan, yavaş karşıtı:
"Bir an böyle bekledi, sonra birdenbire arkasını dönerek çabuk adımlarla uzaklaştı ve sokağın köşesinde kayboldu." - Sabahattin Ali
2. zarf Alışılandan veya gösterilenden daha kısa bir zamanda; tez (I), yavaş karşıtı:
"Kanı kanıma sıcak gelmeseydi bu kadar çabuk tanışır ve açılabilir miydik?" - Etem İzzet Benice
3. ünlem "Acele et, oyalanma" anlamlarında bir seslenme sözü.
Kelime Kökeni
Farsça çābuk veya çabuk چابك/چبك "hızlı, çevik" sözcüğünden alıntıdır. Farsça sözcük Orta Farsça (Pehlevice veya Partça) aynı anlama gelen çāpūk sözcüğünden evrilmiştir. Bu sözcük Eski Türkçe çap- "çarpmak, dört nala gitmek" fiilinden +Ik sonekiyle türetilmiş olabilir; ancak bu kesin değildir.
Tarihte En Eski Kaynak
çabuḳ "kişi adı" [ Rásonyi & Baski, Onomasticum Turcicum (1100 yılından önce) ]
çābük/çābūk "becerikli, hızlı, iyi ata binen" [ Câmi-ül Fürs (1501) ]
çabucak [ Ahmet Vefik Paşa, Lugat-ı Osmani (1876) ]