diş ünsüzü ne demek? TDK anlamı ve açıklaması
isim, dil bilgisi
Dil ucunun üst diş etlerine dokunmasıyla oluşan ünsüz: d, t, c, ç.
Dilbilgisi Terimleri Sözlüğü - 1972
Türkçe: sinnî samit, İngilizce: dental, Fransızca: consonne dentale, Almanca: Dental, Zahnlaut
(Derleme., diş konsonu, dişsi konson, diş sesi) Dil ucunun üst dişetlerine dokunmasıyle meydana gelen ünsüz: d, t, c, ç, (th) vb.
Gramer Terimleri Sözlüğü - 2003
Türkçe: sâmit-i sinnî, İngilizce: dental, Fransızca: consonne dentale, Almanca: Dental, Zahnlaut
Dil ucunun veya dil tacının üst dişlere, diş etine veya diş eti-damak sınırına dokunması veya yaklaşması ile boğumlanan ünsüzler: d, t, c, ç, j, ş, z, s, n, l, r: dağ, taş, ceylan, çocuk, jambon, şakrak, zeytin, soğuk, nane, lokum, rahat gibi. Bunlar boğumlama noktasındaki küçük ayrılıklara göre kendi içlerinde de sınıflanmaya giderler: d, t, z, s, n, l, r diş-dişeti noktalarında boğumlandıkları için tam diş sesleridir. c, ç, j, ş ise diş eti-damak noktasında boğumlandıkları için diş-eti (alveolar) sesleri durumundadırlar. Bunları diş-damak sesleri (alveolar) olarak gösterenler de vardır. Dilimizdeki kadı, Osman gibi bazı Arapça kelimelerde yer alan ve artık telâffuz değeri kaybolmuş bulunan peltek z (z, d) ünsüzü ile İngilizcedeki th ünsüzünü karşılayan peltek s (s) birer dişler-arası ünsüzdür. Bunlar dil ucunun ön dişlere dokunması ve ciğerlerden gelen havanın aradan sızması ile boğumlanan sızıcı ünsüzlerdir. yerlerine bk.
Türk Dünyası Gramer Terimleri Kılavuzu - 1997
Azerbaycan Türkçesi: diş samiti; Türkmen Türkçesi: diiş çekimsizi; Gagauz Türkçesi: dişli konson ~dental konson; Özbek Türkçesi: tiş undóşi; Uygur Türkçesi: çiş üzük tavuşi; Tatar Türkçesi: teş tartığı ~ teloçı tartığı; Başkurt Türkçesi: teş tartinqihi; Kmk: tişli tutuk; Krç.-Malk.: tişleni boluşlugubla kuralgan kısık tawuş ~ tişleni boluşlugu bla kuralgan tunakı tawuş; Nogay Türkçesi: tîs tartıgı; Kazak Türkçesi: tis dawıssızı; Kırgız Türkçesi: tişçil ünsüz; Alt:: tiş tuyuk tabış; Hakas Türkçesi: tîs ün çoh tapsag; Tuva Türkçesi: tiştin a'jık eves ünü; Şor Türkçesi: *tiş soglasnıy üni; Rusça: dentalnıy soglasnıy ~ zubnoy soglasnıy