Friend zone veya friendzone (Türkçesiyle arkadaşlık bölgesi), iki kişi arasındaki dostane bir ilişkide taraflardan birinin romantik ya da cinsel ilgi duymasına rağmen diğerinin bu ilgiyi karşılamaması durumunu tanımlayan popüler bir kavramdır.
{tocify} $title={İçindekiler}
Friend Zone (Arkadaşlık Bölgesi) Nedir?
Friend zone, bir arkadaşlık ilişkisinde, taraflardan birinin romantik ya da cinsel ilişki istemesine karşın diğerinin bu isteğe karşılık vermemesi durumudur. Bu durumda duygusal ilgisi karşılık bulamayan kişi “friend zone’a girdi” veya “arkadaşlık bölgesine alındı” şeklinde nitelendirilir; kişi romantik bir ilişkinin olası olmadığı bir dostluk çemberinde sıkışmış hissi yaşar.
Kavram internet kültüründe yaygın olarak kullanılır; sosyal medya, flört uygulamaları ve forumlarda sıkça rastlanır. Zaman içinde terim, ortaokul, lise ve üniversite düzeyindeki gençler arasında da yaygınlaşmıştır.
Eleştiriler
Friend zone kavramı bazı çevrelerce mizojinik (kadın düşmanı) olarak eleştirilir. Bu eleştiriye göre kavram, kadınların yalnızca “iyi davranan” erkeklere karşılık vermesi gerektiği gibi bir beklenti yaratır. Böyle bir beklenti, kadınların kendi tercihlerini ve sınırlarını hiçe saymakla suçlanır.
Diğer yandan friend zone yalnızca erkeklerin kadınlar tarafından reddedilmesi anlamına gelmez; karşılıksız ilginin her türlüsünü kapsar. Ayrıca kavram genellikle “nice guy” (iyi çocuk) sendromuyla ilişkilendirilir: bazı kişilerin nezaket davranışlarını romantik bir ödül beklentisiyle yaptıkları eleştirisi.
Kökeni
Terim, 1994 yapımı Amerikan sitcomu Friends’in “The One with the Blackout” adlı bölümünde popülerlik kazanmıştır. Bölümde Joey Tribbiani, Ross Geller’a tanışma sürecinde kısa bir dönemin romantik potansiyel barındırdığını, bu sürenin aşılmasının ardından ise iki kişinin "friend zone"a girmiş sayılacağını söyler.
Terimin Kullanımı
Friend zone terimi fiil hâline getirilebilir: “O seni friend-zone’ladı.” şeklinde kullanımlar yaygındır. Terim teknik olarak cinsiyetten bağımsız olsa da, pratikte genellikle erkeklerin kadınlar tarafından friend-zone’a alınması biçiminde görülür. Friend-zone’a alan kişiye friend-zoner, alan kişi ise friend-zonee denir.
Ayrıca bu kavram, bazı pickup artist (PUA) çevrelerinde ve ilişkiler üzerine yazılan popüler metinlerde yer alır.
Araştırmalar
Bazı akademik çalışmalarda friend zone konusuna değinilmiştir. Örneğin, bir üniversite çalışmasında katılımcılara "Hiç birini friend-zone’a aldınız mı?" ve "Hiç friend-zone’a alındınız mı?" soruları sorulmuştur. Çalışma sonuçları heteroseksüel kadınların büyük oranda birini friend-zone’a aldığı; heteroseksüel erkeklerin ise daha sık friend-zone’a alındığına işaret etmiştir. Bu tür araştırmalar, karşılıksız ilginin toplumsal cinsiyet dinamikleriyle nasıl kesiştiğine dair veriler sunar.
Psikolojik Arka Plan
Bazı psikologlar ve popüler yazılar, romantik ilgi duyan kişinin doğrudan reddedilmekten kaçınmak için önce dostça davrandığını, bu strateji başarısız olunca kişinin friend zone’a düştüğünü öne sürer. Ayrıca farklı cinsiyetler arasındaki arkadaşlıklarda erkeklerin sıklıkla karşı tarafa daha fazla ilgi duyduğu ve kadınların duygularını olduğundan farklı yorumladıkları tespitleri vardır.
Eleştirel Görüşler
Feminist eleştirmenler, friend zone kavramının erkek narsisizmini ve cinsiyetçi beklentileri pekiştirdiğini savunur. Bu görüşe göre nezaket, bir tür “ödül” beklentisiyle ilişkilendirilmemelidir; insanların karşılıksız ilgi göstermesi, karşı tarafın sorumluluğunu veya yükümlülüğünü doğurmaz.
Diğer yandan bazı yorumcular friend zone terimini kullanan kişilerin mutlaka kötü niyet taşımadığını, bunun düşük özgüven ve toplumsal cinsiyet normlarından kaynaklanan gerçek bir duygusal deneyimi tarif ettiğini belirtir.
Popüler Kültürde Örnekler
- Friends (1994): Terimin popülerleşmesinde etkili olan dizi ve bölüm.
- Just Friends (2005): Ryan Reynolds’ın başrolünde olduğu romantik komedide ana tema friend zone’dur.
- Chris Rock (1996): "Bring the Pain" gösterisinde konudan esprili biçimde söz edilir.
- MTV – FriendZone (2011–2013): Arkadaşlık ilişkilerindeki gizli duyguların açığa çıkarılmasına dayanan reality show.
- Regular Show: Çizgi dizide karakterler arası ilişki dinamiklerinde friend zone teması işlenir.