Tarihselcilik özellikle iki etkene dayanan kültürel veya tarihsel birçok sayıdaki kuramı kapsayan bir terimdir:
- Gelişmelerin organik bir bağı vardır (aynı zamanda tarihselcilik veya Alman tarihselciliği olarak bilinmektedir.).
- Yerel şartlar ve farklılıklar sonuçları kesin bir şekilde etkiler
Tüm gelişmelerin bireysel ve geçici olduğunu savunan indirgemeci kuramlarla zıt tutulabilir.
Tarihselcilik 19.yüzyılda Hegel ile başlayan bir öğretidir. Tarihin tinsel bağlamda izahıdır.Bu öğretiye göre zıtlıklar yeni bir sentez çıkarır. Tarihselciliğin vuku bulduğu en önemli tarihsel anlatım Marksist tarihdir.
Tarihselcilik, Tarihsicilik ile karıştırılmamalıdır.
Felsefe Terimleri Sözlüğü - 1975
Fransızca: historisme, Almanca: Historismus
19. yüzyılın ortalarında, özellikle Almanya'da tarih bilimlerinin bağımsız gelişme sürecinde ortaya çıkan düşünce akımı. Olayların açıklanmasında tarihe öncelik veren eğilim; tarihsel düşünme eğilimi. Bu bağlamda: 1. Bütün olayları, başarıları ve değerleri, içinde doğdukları tarihsel durumlardan ve tarihsel koşullardan kalkarak anlamaya çalışan, giderek bu olayların nesnel içeriklerinin ve bugünkü anlamlarının açıklanmasını da ancak bu geçmişe bakış içinde elde edeceğine inanan düşünce biçimi. 2. İnsan varoluşunun özünü onun tarihselliğinde gören, tarihselliği insan yaşamının canlı temeli diye anlayan, böylece de dünyayı tarih olarak kavrayan felsefî düşünme doğrultusu. // Özellikle Dilthey, York v. Wartenburg ve varoluşçu felsefede karşımıza çıkar; -> tarihsel okul'da doruğuna erişir. 3-Tarihi yalnızca kendisi için inceleme; tarih eğitimine aşırı önem vererek gelişigüzel geçmiş değerleri yeniden canlandırma uğruna bugünü feda etme. Tarih kültürü ve bilginliğinin, yaşama ve eylemeyi felce uğratacak biçimde aşırılığı. 4- Tarihin ilkece olduğundan değerli görülmesi; tarih gerçeklerinin değişmez yetkeler olarak saltıklaştırılması.