Herbert Feigl; 1902 ila 1989 yılları arasında yaşamış, Moritz Schlick’in öğrencilerinden birisi olmuş, fizik ve felsefe eğitimi almış Avusturyalı bir bilim filozofudur.
Herbert Feigl, yazılarının büyük bölümünü 1931’de Amerika Birleşik Devletleri’ne göç ettikten sonra yayımlamıştır. Bu yazılarda büyük ölçüde öğretmeni Moritz Schlick’in düşüncelerinden esinlenen Herbert Feigl; olasılık analizi, bilimsel gerçekçilik tartışması ve zihin-beden probleminin analizi gibi konularda çalışmalar yürütmüştür. Herbert Feigl’in temel amacı, yerleşik felsefi tahlili “bilimsel tutum” olarak adlandırdığı şeyle nitelendirmekti.
{tocify} $title={İçindekiler}
Hakkında bilgi nedir?
- Doğum tarihi: 14 Aralık 1902
- Doğum yeri: Reichenberg (Liberec), Bohemya, Avusturya-Macaristan
- Ölüm tarihi: 1 Haziran 1988 (85 yaşında)
- Ölüm yeri: Minneapolis, Minnesota
- Çağı: 20. yüzyıl felsefesi
- Bölgesi: Batı felsefesi
- Okulu: Analitik felsefe, Viyana Çevresi
- Tez: Zufall und Gesetz: Versuch einer naturerkenntnistheoretischen Klarung des Wahrscheinlichkeits- und Induktionsproblems (Şans ve Hukuk: Doğa Bilimlerinde Olasılık ve Tümevarımın Rollerinin Epistemolojik Analizi) (1927)
- Önemli öğrencileri: Hugh Mellor
- Ana ilgi alanları: Bilim felsefesi
- Önemli fikirleri: Nomolojik sarkanlar
- Etkilendikleri: Moritz Schlick, Hans Hahn, Hans Thirring, Karl Bühler
- Etkiledikleri: Donald Davidson
Yaşamı
Herbert Feigl, 14 Aralık 1902’de o zamanlar Avusturya’nın Reichenberg kasabasında (günümüzde Liberec, Çek Cumhuriyeti) doğdu. Feigl’in ailesi Yahudiydi ama dindar Yahudilerden değillerdi. Hatta eğitimli bir tekstil işçisi olan babasının ateşli bir ateist olduğu söyleniyordu. Babası, yetenekli ve son derece hünerli bir tekstil tasarımcısıydı ve kariyerinin ilerleyen dönemlerinde Avusturya tekstil endüstrisinin en etkili isimlerinden biri hâline geldi.
Feigl’in sanata ömür boyu ilgi duyan annesi, onu klasik müzikle, özellikle de Anton Bruckner ve Gustav Mahler senfonilerinin coşkusuyla, müzikle tanıştırdı.
Feigl 1921’de, Münih Üniversitesinde matematik, fizik ve felsefe okumaya başladı. Almanya’daki (ve özellikle Münih’teki) anti-Semitik iklim nedeniyle, 1922’de Moritz Schlick, Hans Hahn, Hans Thirring ve Karl Bühler gibi isimlerle birlikte çalışacağı Viyana Üniversitesine geçmek durumunda kaldı. Aynı yıl, Einstein’ın görelilik teorisinin felsefi önemi üzerine kurulu bir yarışmada, yazdığı makalesiyle ödüle layık görüldü (hakem olarak Schlick, Ernst von Aster ve Max von Laue yer almıştır). Herbert Feigl 1924’te, Viyana Çevresi’nin kurucularından biri oldu. 1927’de doğa bilimlerinde olasılık ve hukuk ilişkisi üzerine felsefe doktora tezini tamamladı.
Feigl; Karl Popper ve Hans Reichenbach ile yapılan tartışmalardan esinlenerek ilk monografını 1929’da “Theorie und Erfahrung in der Physik”te yayınladı. Aynı yıl, Dessau’daki Bauhaus’ta, Viyana Çevresi ile arasında hem entelektüel görünümde hem de politik yaklaşımda ilginç paralellikler bulunan bir dizi konferans verdi (bkz. Galison 1990).
Feigl 1930’da, Viyana Üniversitesinden sınıf arkadaşı olan Maria Kasper ile evlendi ve bu evlilikten bir oğlu oldu (Eric Feigl).
Anti-Semitizm ve mesleki umutsuzluk nedenleriyle Feigl, 1930’da Amerika Birleşik Devletleri’ne göç etmeye karar verdi. Rockefeller Araştırma Bursu tarafından finanse edildi, ilk olarak Harvard Üniversitesinde sekiz ay kaldı. Albert E. Blumberg ile birlikte “Mantıksal Pozitivizm: Avrupa Felsefesinde Yeni Bir Hareket” isimli makalesini yazdı.
Herbert Feigl 1931’den 1937’ye kadar, Iowa Üniversitesinde öğretim görevlisi ve yardımcı doçent olarak ders verdi. 1937’de ABD vatandaşlığı aldı. 1938’den 1940’a kadar Iowa Üniversitesinde doçent olarak görev yaptı. Feigl sonunda, 1940’ta, Minneapolis’teki Minnesota Üniversitesinde profesör oldu. Orada 1953’te Amerika Birleşik Devletleri’nde bu türden ilk merkez olan ve hâlâ bilim tarihi ve bilim felsefesinde araştırma yapan önde gelen kurumlardan biri olan Minnesota Bilim Felsefesi Merkezi’ni kurdu.
Herbert Feigl Berkeley (1946 ve 1953), Columbia Üniversitesi (1950) ve Hawaii Üniversitesindeki (1958) konuk profesörlüklerin yanı sıra, Meksika, Avustralya ve Avusturya’da araştırma amaçlı kaldı. “American Philosophical Association”ın başkanlığını ve “American Association for the Advancement of Science”ın başkan yardımcılığını yaptı.
Amerika Birleşik Devletleri’nde geçirdiği dönemdeki en önemli eserler arasında metodoloji, bilimsel gerçekçilik ve zihin-beden sorununa dönük yazılar vardır.
Feigl 1971’de emekli olduktan sonra, kişisel konutunda felsefi tartışmaların düzenleyicisi olarak hâlâ felsefi çevrelerde aktif rol alıyordu.
Feigl, 1 Haziran 1988’de Minneapolis’te, kanserden hayata gözlerini yumdu.