 |
| Amr bin Hişam'ın Bedir Muharebesi'nde ölümü (Tarihname, Belamî) |
Amr bin Hişam (Arapça: عمرو ابن هشام; 570 civarı - 17 Mart 624), diğer adıyla Ebu'l-Hakem (Arapça: أبو الحكم) veya İslam peygamberi Muhammed'in ona koyduğu ve bilinen adıyla Ebû Cehil (Arapça: أبو جهل), Mekke'nin eski liderlerinden biridir. Muhammed'e muhalefeti ve Müslümanlara karşıt olan davranışları dolayısıyla tanınmıştır.
{tocify} $title={İçindekiler}
Hakkında bilgi nedir?
- Doğum tarihi: 570 civarı
- Doğum yeri: Mekke
- Ölüm tarihi: 17 Mart 624
- Ölüm yeri: Medine yakınında (Bedir Muharebesi)
- Diğer adları:
- Ebû Cehil
- Ebu'l-Hakem
- Çocukları: İkrime bin Ebû Cehil
Hayatı
Toplum hayatı
Haris bin Hişam ile Ayyaş bin Ebu Rebî'a'nın kardeşi olan Amr, Ebu'l-Hakem (Türkçe: Bilgeliğin Babası) künyesiyle de tanınırdı, çünkü Kureyş kabilesi içinde bilge bir adam olarak kabul edilirdi. Amr yeni gelişmekte olan İslam dininin en güçlü rakiplerinden biriydi ve insanlara karşı agresif bir tutumu vardı, bu yüzden Müslümanlar onu Ebû Cehil (Türkçe: Cahilliğin Babası) künyesiyle andı. Kureyş kabilesinde Mahzûmoğullarının üyesiydi ve Mekke şehrinin (Muhammed'in ordusuna teslim olmadan önceki) lideriydi. Sahibi olduğu kervanlarla gezip yeni şehirler görmeyi severdi.
İslam'la olan ilişkisi
Amr, İslam'a çeşitli derecelerde karşıt olan kabile reislerinden biriydi.
Kabileden birileri İslam dinine geçerse Amr, o kişiyle kabile dostları önünde dalga geçerdi, böylece o kişi saygınlığını yitirirdi.
İslam dinine geçen tüccarlar da Amr'dan zarar gördü. İslam'a geçen bir tüccar haberi aldığı anda kimsenin o tüccarla iş yapmamasını isterdi. Sonuç olarak, İslam'a geçen tüccarlar kendi mallarını satamayıp yoksullaşırdı.
Amr'dan en çok zarar gören hür insanlar, sosyal statüsü olmayan yoksullardı. Amr bu kimseleri bazen tartaklardı ve dostlarının da kendisi gibi yapmalarını isterdi. En büyük İslam karşıtlarından biriydi.
Politeist Kureyş'e ait olan köleler İslam'a geçtiklerinde ağır bir şekilde cezalandırılırlardı. Bu cezalar dövülmeyi veya kırbaçlanmayı, ardından susuz ve yemeksiz bırakılmayı içeriyordu.
Amr, Harithah bint al-Muammil isimli, İslam için önemi olan köleyi döverek körleştirmiştir. Aynı zamanda Sümeyye bint Habbât'ın (bir sahabe olan Ammar bin Yasir'in annesi) evine gitmiştir ve ona mızrak saplayarak ölümcül bir şekilde yaralamıştır. Sümeyye, saplanan mızrak yüzünden ölmüştür ve bunun için İslam'daki ilk şehit olarak kabul edilir.
Fiziki bakımdan kötü durumda olanlar, verilen cezalara dayanamayıp İslam'dan vazgeçmişlerdir. Ancak bazıları İslam'dan gerçekten vazgeçmemişlerdir ve gizlice ibadet etmişlerdir.
Bedir Muharebesi
Bedir Muharebesi'nden önce Sa'd bin Muaz, gayr-i müslim dostu Ümeyye bin Halef ile Mekke'yi ziyarete geldi. Bir süre sonra Amr ile karşılaşıp onunla tartışmaya girdiler ve tartışma aniden hararetlendi ve Sa'd, onu Suriye'ye giden Mekke ticaret yolunu kesmekle tehdit etti. Böylece Amr, Ümeyye'ye kendisinin Muhammed tarafından tehdit edildiğini söyledi. Amr, Bedir Muharebesi'nde Muaz bin Amr ve Muavvez bin Amr isimli iki erkek kardeş tarafından savaş sırasında ölümcül şekilde yaralandı. Daha sonra Abdullah bin Mesud tarafından kafası kesilerek öldürüldü. Cesedi, kendi safında savaşanların ölüleri ile beraber, Bedir’de bulunan kör bir kuyuya atılmıştır.
Kaynakça
- "EBÛ CEHİL - TDV İslâm Ansiklopedisi". TDV İslam Ansiklopedisi. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2021.
- "Abū Jahl". Abū Jahl (d. 2/624), the “Father of Ignorance,” was the Qurashī leader of Muḥammad’s pagan opponents in Mecca. His actual name was ʿAmr b. Hishām b. al-Mughīra of the Makhzūm of the Quraysh. This derogatory nickname was reportedly given to him by the Prophet, and was designed to replace his actual kunya, Abū l-Ḥakam. BRILL Encyclopaedia of Islam, THREE. 2007. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2020.
- Ibn Khallikan's Biographical Dictionary, trans. by Bn Mac Guckin de Slane, Oriental Translation Fund (Series), 57, 4 vols (Paris: Printed for the Oriental translation fund of Great Britain and Ireland, 1842-71), I 373.
- Sahih el-Buhari, 5:59:286 16 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- "EBÛ CEHİL". Ebü’l-Hakem (Ebû Cehl) Amr b. Hişâm b. Mugīre el-Kureşî el-Mahzûmî (ö. 2/624), Hz. Muhammed’in ve İslâm’ın azılı düşmanlarından biri. TDV İslam Ansiklopedisi. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2020.