Gül, gülgiller (Rosaceae) familyasının Rosa cinsinden, odunsu çok yıllık kapalı tohumlu güzel kokulu bitki türlerine verilen ad.
Çoğu gül türünün ana vatanı Asya'dır. Daha az sayıda türleri Avrupa, Kuzey Amerika ve Kuzeybatı Afrika'da yetişir. Güller yaygın olarak güzellikleri ve kokuları için yetiştirilir ve birçok toplumda kültürel öneme sahiptir. Park ve bahçelerin süslenmesinde kullanıldığı gibi odaları, balkon ve terasları süsler. Birçok rengi vardır. Kesme çiçekçilikte çok talep edilen bir çiçektir.
{tocify} $title={İçindekiler}
Bilimsel sınıflandırması
- Âlem: Plantae (Bitkiler)
- Bölüm: Tracheophyta (Damarlı bitkiler)
- Sınıf: Magnoliopsida (İki çenekliler)
- Takım: Rosales (Güller)
- Familya: Rosaceae (Gülgiller)
- Oymak: Roseae
- Cins: Rosa
Rosa rubiginosa |
Botanik
Yapraklar dalında dönüşümlüdür. Çoğu gül türünde yapraklar 5 ila 15 santimetre (2,0 ila 5,9 in) boyunda, karşılıklı (3–) 5–9 (–13) yaprakçıklı ve yaprakçıklar genellikle tırtık kenarlı ve dalın alt tarafında birkaç küçük dikeni vardır.
Güllerin çoğu yaprak dökendir ama Güneydoğu Asya'dan birkaçı yaprak dökmez.
Sadece dört yapraklı Rosa sericea hariç çoğu türde çiçeklerin beş yaprağı vardır. Her petal iki ayrı loba bölünmüştür ve birkaç türde sarı veya kırmızı olmasına rağmen genellikle beyaz veya pembedir. Yaprakların altında beş çanak yaprak vardır (veya bazı "Rosa sericea" türleri dört yapraklıdır). Bunlar, yukarıdan bakıldığında görülebilecek kadar uzun olabilir. Aken'lere dönüşen birden fazla superior yumurtalık vardır. Güller doğada böceklerle tozlaşır.
Bulgaristan'daki Gül Vadisi'nde gül toplanışı, 1870'ler, F. Kanitz tarafından yapılmış bir oyma. |
Genel sınıflandırma
Güllerin birçok türü bulunmaktadır. Aynı zamanda dikenler de gül sınıfına aittir. Genel olarak güller, çiçek ve gövde şekillerine göre sınıflandırılırlar. Bunlar:
- Çiçekleri bakımından:
- Yalınkat güller
- Yarım katmerli güller
- Katmerli güller
- Boyları bakımından:
- Bodur güller
- Yüksek boylu güller
- Sarılıcı-sarmaşık güller
- Çiçek açma zamanına göre:
- Yılda bir çiçek açanlar
- Yılda birden çok çiçek açanlar
- Yediveren güller
- Katmer çiçekleri bakımından:
- Çiçekleri küçük katmerli
- Çiçekleri normal katmerli
- Çiçekleri büyük katmerli güller
Gül dikenleri aslında dikendir – epidermis büyümeleri |
Gül simgeselliği
Şiirde gül
Şairler, gül ile ilgili olarak çeşitli tasavvur ve hayallerde bulunmuşlardır.
Siyasette gül
Sosyalistler ve sosyal demokratlar için kırmızı gül genel kabul edilir bir simge olmuştur. Sosyalizmin amblemi gül tutan elken İngiliz İşçi Partisinin amblemi kırmızı güldür.
İslam'da gül
İslam dininde gül Muhammed'i temsil eder.
Gül yaprakları |
Türleri
- Kaliforniya yabani gülü (Rosa californica)
- Kuşburnu (Rosa canina)
- Okka gülü (Rosa × centifolia)
- Çin gülü (Rosa chinensis)
- Rosa dumalis
- Rosa eglanteria
- Kırmızı frenk gülü (Rosa gallica)
- Rosa gigantea
- Rosa glauca
- Rosa laevigata
- Misk gülü (Rosa moschata)
- Rosa multiflora
- Rosa omeiensis
- Bataklık gülü (Rosa palustris)
- Rosa persica
- Rosa pimpinellifolia
- Rosa pinetorum
- Rosa roxburghii
- Rosa rubiginosa
- Japon gülü (Rosa rugosa)
- Rosa sericea
- Rosa stellata
- Rosa virginiana
Gül tomurcuklarının dış görünümü |
Kültür ile elde edilen güller (Kültivarlar)
Rosa alba cv.'Maiden's Blush' |
'Zépherine Drouhin' gülü |
'Sarah van Fleet' gülü |
'Königin der Rosen', modern bir Hybrid Tea gülü |
'Borussia', modern bir Floribunda gülü |
'Amber Flush', Hybrid Tea gülü |
Rosa pimpinellifolia (Thomé) |
Kırmızı gül |
Gül bahçesi |
Resimleri
Gelişmekte olan bir gül tohumu boyunca boyuna kesit |
Rosa 'Singin' in the rain', bir Floribunda gülü. |
Rosa 'Louis Odier', bir Bourbon gülü. |
Beyaz gül |
gül kelimesi ne demek TDK sözlük anlamı ve açıklaması nedir?
Farsça gul
1. isim, bitki bilimi Gülgillerin örnek bitkisi (Rosa).
2. isim Bu bitkinin katmerli, genellikle kokulu olan çiçeği.
Biyoloji Terimleri Sözlüğü - 1998
İngilizce: rose, Fransızca: rose, Almanca: Rose, Latin: Rosa
Gülgiller (Rosaceae) familyasından, reseptakulumu olgunlukta etlenen ve fındıksı meyveleri saran, genellikle yapraklarını döken dikenli çalılar hâlinde olan, ülkemizde 24 tür ile temsil edilen bir cins.
Kelime Kökeni
Farsça gul گل "çiçek, özellikle gül" sözcüğünden alıntıdır. Farsça sözcük Orta Farsça (Pehlevice veya Partça) aynı anlama gelen vard sözcüğünden evrilmiştir. Bu sözcük Avesta (Zend) dilinde aynı anlama gelen varəδa sözcüğü ile eş kökenlidir. Avestaca sözcük Hintavrupa Anadilinde aynı anlama gelen yazılı örneği bulunmayan *wrod- sözcüğünden evrilmiştir.
Tarihte En Eski Kaynak
gül "aynı anlamda" [ Atebet-ül Hakayık (1300 yılından önce) ]
gülbeşeker "gül tatlısı" [ ÖM (1437) : yanağuŋ berg-i gülden ter dudağuŋ gül be şekkerden ]
gülnar "nar çiçeği, nar ağacının erkeği" [ İbn Avvâm, Kitab-ül Filâha (tercümesi) (1590) : gülnāruŋ eṣnāfı vardur. Enāruŋ erkegidür ki meyvesi olmaz ]