hümayun kelimesi ne demek TDK sözlük anlamı ve açıklaması nedir?
(hüma:yun), Farsça humāyūn
1. sıfat, eskimiş ► mutlu.
2. sıfat, eskimiş Padişahla ilgili.
3. isim, eskimiş müzik Türk müziğinde dügâh perdesinde karar kılan bir makam.
Kelime Kökeni
Farsça humāyūn همايون "kutsal, mübarek, padişaha ait" sözcüğünden alıntıdır. Farsça sözcük Farsça ve Orta Farsça (Pehlevice veya Partça) humāy هماى "devlet kuşu" sözcüğünden türetilmiştir. (NOT: Bu sözcük Avesta (Zend) dilinde humayā- ""kutlu", Zerdüşt mitolojisinde Viştasp"ın kızının adı" sözcüğü ile eş kökenlidir. Avestaca sözcük Avesta (Zend) dilinde hu "iyi, kutlu, bahtlı, hayırlı" sözcüğünden türetilmiştir. Avestaca sözcük Hintavrupa Anadilinde aynı anlama gelen yazılı örneği bulunmayan *su- biçiminden evrilmiştir. ) Daha fazla bilgi için eu+ maddesine bakınız.
Tarihte En Eski Kaynak
[ Süleyman Çelebi, Mevlid (1500 yılından önce) ]
Hümayun, Türk Musikisindeki basit makamlardandır. Kelime anlamı cennet kuşu ya da uğurlu, saadetli demektir. Bu makam dinleyicide derin keder hissi uyandırır. Durak: Dügah perdesi, Güçlü: Neva Perdesi, Yeden: Rast perdesi, Seyir: İnici-çıkıcıdır.
YanıtlaSilBu makamdaki bazı eserler:
Hümâyûn Peşrev (Veli Dede)
Hümâyûn Sazsemâîsi (Neyzen Yusuf Paşa)
Kimseyi Böyle Perîşân Etme (Alâeddin Yavaşca)
Kul Oldum Bir Cefâ-kâre "Ağırsemâî" (İbrahim Ağa)
Kurbânın Olam Ey Âfet-i Can "Şarkı" (Hacı Ârif Bey)