Dizanteri, insanda sık ve kanlı ishal, genellikle şiddetli karın ağrısı, gerekmediği halde dışkılama isteği duyma, bağırsak yaraları, hayvanda makattan kan ya da kanlı dışkı gelmesi gibi belirtiler gösteren hastalıklara verilen ad.
Patolojik dizanteri belirtileri amipli dizenteride, basili dizanteride ve kanamalı rektokolitte görülür.
Dizanteri çeşitleri
Amipli dizanteri ya da bağırsak amibiazı
Sıcak ülkelerde çok sık olarak görülen yerleşik bir hastalıktır. Bazen nedeni bilinmeyen akut bir nöbetle başlar. Tedavi edilmezse süreğenleşebilir. Başlıca karmaşası karaciğer apsesidir, ama başka organlarda da apse yapabilir. Teşhis taze dışkının incelenmesiyle konur: muayene sonucunda minuta, hatta hemotofaj biçiminde dizanteri amibi (Entamoeba histolytica) bulunur. Bağırsak ambiazı, gerekirse bir antibiyotik (tetrasiklin, spiramisin veya paromomisin) eklenerek metronidazol ile yapılır.
Basilli dizanteri
Shigella cinsinden olan Shigella dysenteriae bakterisinin nedeniyle oluşur. Shigella dysenteriae ekzotoksini ishale neden olur. Dışkı yayılmasını kolaylaştıran kötü sağlık koşulları yüzünden gelişmekte olan ülkelerde sık sık görülür. Kolistin ya da trimetoprim-sulfametoksazol içeren bir antibiyotik tedavisi iyileşmeyi hızlandırır.
Dizanteriye yol açabilen bulaşıcı hastalıklar
Sığır ve domuz vebası, şarbon, leptospiroz, salmonelloz, geviş getirenlerde bağırsak zehirlenmeleri.
Asalakların yol açtığı dizanterilerin en çok görülenleri köpekte ankilostomiyaz, geviş getirenlerde koksidiyozlardır. Maden ya da bitki zehirlenmelerinin birçoğu da (cıva, kuduzböceği, sultanotu, sütleğen, kartallı eğrelti, acı çiğdem vb.) dizanteri belirtisi yaratır.
dizanteri ne demek? TDK anlamı ve açıklaması
isim, tıp, Fransızca dysenterie
Ağrılı ve kanlı ishalle beliren, bağırsakta yaralara yol açan bulaşıcı, salgın hastalık; kanlı ishal.
Veteriner Hekimliği Terimleri Sözlüğü -
İngilizce: dysentery
Mikroorganizmalara bağlı olarak oluşan, genellikle kan içeren şiddetli ishal.
Tıp Terimleri Kılavuzu - 2010
kanlı ishal
Hemşirelik Terimleri Sözlüğü
İngilizce: dysentery
Kanlı, sümüksü ishal, kolik tarzında karın ağrısı, buruntu, ateş ve bitkinlikle belirgin akut bağırsak hastalığı, amipli dizanteri.
Mantık Terimleri Sözlüğü - 1976
İngilizce: dysentery
Shigella grubu basillerin veya Entamoeba histolytica asalağının yol açtığı, kanlı ishal, kolik biçiminde karın ağrısı, tenezm, ateş ve bitkinlik ile belirgin, özellikle kalın bağırsaklarda görülen ivegen bağırsak yangısı.
Kelime Kökeni
Fransızca dysenterie "kanlı ishal" sözcüğünden alıntıdır. Fransızca sözcük Eski Yunanca dysentería δυσεντερία "bağırsak bozukluğu" sözcüğünden alıntıdır. Bu sözcük Eski Yunanca énteron έντερον "bağırsak" sözcüğünden dys+ önekiyle türetilmiştir. Daha fazla bilgi için dys+, entero+ maddelerine bakınız.
Tarihte En Eski Kaynak
dizanteriya [ Tıngır & Sinapian, Istılahat Lugati (1892) ]