Lepidium meyenii (maca, maca turpu, maka turpu), Brassicaceae (turpgiller) familyasındandır, turplarla akrabadır. Yıllık veya iki yıllık otsu bir bitkidir. (Bazı kaynaklar Peru ve Bolivya'daki And dağları'nın yükseklerinde 2.200-4000 metreyi bulan doğal rakımlarda olarak yetişen çok yıllık bir bitki olarak değerlendirmektedir.) Soğuk ve fakir tarım topraklarında iyi şekilde yetişmektedir. Ancak ılık bölgeler ve And dağları dışında seralarda da belli zorluklara karşın yetiştirilmektedir. Genel olarak etli hipokotil kazık kökü için genelde yetiştirilmekle bu kök diğer turp türleri gibi sebze olarak kullanılabilir veya tıbbi bitki olarak kullanılır. Ortalama 8-10 ayda bitki hasat edilecek olgunluğa erişir. Maca kökleri altın veya krem, kırmızı, mor, mavi, siyah veya yeşil renkte olabilir. Krem şeklindeki kökü olan türü tatlı bir türdür, siyah türü biraz acımsı bir tada sahip olup dayanıklılık enerji için kullanılmaktadır, kırmızı türünün ise fareler üzerinde yapılan deneylerde prostata iyi geldiği, prostatı küçülttüğü tespit edilmiştir.
{tocify} $title={İçindekiler}
Bilimsel sınıflandırması
- Âlem: Plantae (Bitkiler)
- Bölüm: Tracheophyta (Damarlı bitkiler)
- Sınıf: Magnoliopsida (İki çenekliler)
- Takım: Brassicales
- Familya: Brassicaceae (Turpgiller)
- Cins: Lepidium
- Tür: L. meyenii
- İkili adlandırma: Lepidium meyenii (Walp., Nov. Actorum Acad. Caes. Leop.-Carol. Nat. Cur. 19(Suppl. 1): 249 (1843).)
İçeriği
Maca kökü; karbonhidrat, protein, fiber ve esansiyel mineraller (özellikle selenyum, kalsiyum magnezyum ve demir) açısından zengindir. Ayrıca linolenik asit, palmitik asit, oleik asit, steroller ve polisakkaritler içerir. Maca'nın 19 kadar amino asit, potasyum, kalsium, çinko, selenyum, demir, iyot, bakır ve magnezyum içerdiği saptanmıştır.
Kullanımı
Latin Amerika'nın birçok yerinde ise, içerik bakımından aynı olmamasına rağmen, “Peru Ginseng” diye anılmakta ve tıpkı ginseng gibi enerji seviyesini yükseltmek, daha güçlü ve dayanıklı olmak, yorgunluk ve halsizliği azaltmak veya gidermek ve cinsel güç için değişik kombinasyonları birçok kişi tarafından kullanılmaktadır. Maca p-methoxybenzyl isothiocyanate adlı bir kimyasal içermekle bu kimyasalın kısa sürede afrodizyak etkisi yaratabileceği tespit edilmiştir.
Kökleri Peru'da ekmek yapımında un olarak kökleri kullanıldığı gibi süt yulaf lapası vs. ile karıştırılıp içecek ve tonik olarak kullanılmaktadır. Ayrıca kökler mayalandırılıp az alkollü birada yapılmaktadır.
(1R, 3S)-1-methyltetrahidro-karboline-3-karbokslik asit |
Faydaları ve kullanım alanları
Aşırı yorgunluk, bitkinlik ve halsizlik hissine karşı enerji seviyesini yükselterek yardımcı olur.
Fiziksel ve duygusal (zihinsel) dinginlik hissi verir.
Kuvvet verici, dayanıklılık ve atletik performansı arrtırıcı etkisi vardır.
Strese karşı fiziksel ve zihinsel olarak adaptasyon sağlanmasına yardımcı bir adaptojendir.
Hem erkek hem de kadınlarda libido, cinsel istek ve arzuyu arttırıcı etkisi vardır.
Vajinal kuruluk ve menopoz semptomlarına karşı yardımcı olur.
Kadınlarda cinsel uyarıcı ve vajinal ıslanmaya yardımcı etkisi vardır.
Erkeklerde cinsel iktidarsızlık ve sertleşme problemlerine yardımcı olabilir.
Her iki cinste de doğal hormon dengeleyici etkisi vardır.