Kiraz (Prunus avium), gülgiller (Rosaceae) familyasından Kuzey Akdeniz kıyıları, Güney Kafkasya, Hazar Denizi ve Kuzeydoğu Anadolu'da doğal olarak bulunan meyve ağacı. Meyvesi olgunlaşmadan önce pembe bir çiçek açar.
{tocify} $title={İçindekiler}
Bilimsel sınıflandırması
- Âlem: Plantae (Bitkiler)
- Bölüm: Tracheophyta (Damarlı bitkiler)
- Sınıf: Magnoliopsida (İki çenekliler)
- Takım: Rosales (Güller)
- Familya: Rosaceae (Gülgiller)
- Oymak: Amygdaleae
- Cins: Prunus
- Tür: P. avium
- İkili adlandırma: Prunus avium
Dünyadaki Üretimi
| En Çok Kiraz Üreten Ülkeler - 2007 | |
|---|---|
| Türkiye | 398.1 |
| ABD | 310.7 |
| İran | 225.0 |
| İtalya | 145.1 |
| Rusya | 100.0 |
| Suriye | 75.0 |
| İspanya | 72.6 |
| Ukrayna | 68.2 |
| Romanya | 65.2 |
| Yunanistan | 62.8 |
| Dünya Geneli | 2,083.1 |
| Kaynak: Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü | |
Ekoloji
Meyveler, meyve etini sindiren ve tohumları dışkılarında dağıtan çok sayıda kuş ve memeli türü tarafından kolayca yenir. Bazı kemirgenler ve birkaç kuş (özellikle Bayağı kocabaş) içindeki çekirdeği yemek için çekirdekleri açar.
Yapraklar, kasa taşıyan güve Coleophora anatipennella gibi Lepidoptera dahil olmak üzere bazı hayvanlar için yiyecek sağlar.
Ağaç, kabuktaki yaralardan bir sakız salgılar ve bu sayede böcekleri ve mantar enfeksiyonları dışlamak için yaraları kapatır.
Prunus avium ile Prunus fruticosa (cüce kiraz) arasındaki antik çaprazlamalar (melezlemler) yoluyla Prunus cerasus (vişne)'nin iki türün örtüştüğü alanlarda ana türlerinden biri olduğu düşünülmektedir. Her üç tür de birbirleriyle üreyebilir. Prunus cerasus artık kendi başına bir türdür, melez olmanın ötesinde gelişmiş ve stabilize olmuştur.
 |
| Kirazın dağılım haritası |
Kullanımı
Meyvesi taze olarak yenir. Hoşaf, reçel ve konservesi yapılır. Ayrıca Giresun ilinde 'kiraz tuzlusu kavurma' adıyla yemeği yapılmaktadır.
 |
| Çiçek açmış bir kiraz ağacı. |
Diğer kullanımlar
Kabuk yaralarındaki sakız aromatiktir ve sakız yerine çiğnenebilir.
Kiraz meyvesinin saplarından, idrar söktürücü (diüretik), damarları büzen kan durdurucu ve öksürük ilaçları hazırlanabilir.
Bitkiden yeşil boya da hazırlanabilir.
Yabani kiraz, Avrupa'da tarım arazilerinin ağaçlandırma için çok kullanılır ve ayrıca yabani yaşam ve sağlık dikimleri için de değerlidir. Birçok Avrupa ülkesinde yabani kiraz için gen koruma ve/veya yetiştirme programları vardır.
Kültür
Yunan mitolojisinde karşılığı doğum ve yenilenme, Çin'de ise ölümsüzlüktür. Giresun ili ismini kiraz meyvesinden almıştır. Kerasus kiraz meyvesinin Roma dönemindeki adıdır. (Kerasus-Gerasus-Geresun-Giresun) Japonya'da kiraz dendiğinde insanlar duraksar. Çünkü bu onlara ölümlü dünyayı hatırlatır ve kiraz çiçekleri 7 gün ağaçta durduktan sonra solmadan düşer.
Resimleri
 |
| Kiraz'ın çiçek açması baharın geldiği anlamına da gelir. |
kiraz kelimesi ne demek TDK sözlük anlamı ve açıklaması nedir?
Rumca
1. isim, bitki bilimi Gülgillerden, ılıman iklimlerde yetişen bir meyve ağacı (Cerasus avium).
2. isim Bu ağacın kırmızı veya beyaz renkte, etli, sulu, tek çekirdekli meyvesi:
"Tabaktan ikişer kiraz daha alıyoruz." - Yusuf Ziya Ortaç
Kiraz
isim, özel, (ki'raz)
İzmir iline bağlı ilçelerden biri.
Biyoloji Terimleri Sözlüğü - 1998
İngilizce: cherry, Fransızca: cerisier, Almanca: Kirsche, Latin: Cerasus avium
Gülgüler (Rosaceae) familyasından, yenen etli meyveli, yapraklarını döken bir tür.
Kelime Kökeni
Yeni Yunanca aynı anlama gelen kerási κεράσι sözcüğünden alıntıdır. Yunanca sözcük Eski Yunanca kerasós κερασός "kuş kirazı" sözcüğünden evrilmiştir. Bu sözcük Hintavrupa Anadilinde yazılı örneği bulunmayan *ker-5 "kiraz veya benzeri kırmızı meyve" biçiminden evrilmiştir.
Tarihte En Eski Kaynak
kirās [ Codex Cumanicus (1300) ]