hünnap

0

 

hünnap

Hünnap (Ziziphus jujuba), cehrigiller (Rhamnaceae) ailesinden bahar aylarında hoş kokulu sarı renkli çiçekler açan, dikenli bir ağaç türüdür.

{tocify} $title={İçindekiler}

Biyolojik sınıflandırması


Özellikleri

Sert çekirdekli, iri zeytin biçiminde ve büyüklüğündedir. İlk başlarda yeşil iken olgunlaştıkça kırmızıya ve siyah-mor renge döner. En dış kabuğu derimsi ve ince, pulpası (yumuşak kısım) kopartıldığında elmadaki gibi sert ve beyaza yakındır. Ancak birkaç saat içinde sarılaşır ve yumuşar. Birkaç gün içinde kabuğu da buruşur. Pulpa tatlı lezzetlidir.

Bahçelerde yetiştirildiği gibi yabanî olarak da bulunur.

Genellikle dikenli dalları olan 5-12 metre (16-39 ft) yüksekliğe ulaşan küçük bir yaprak döken ağaç veya çalıdır. Yaprakları parlak yeşil, oval-vurgulu, 2-7 santimetre (0,79-2,76 in) uzunluğunda, 1-3 santimetre (0,39-1,18 in) genişliğinde ve tabanında göze çarpan üç damarlı ve ince diş kenar boşlukları vardır.

Çiçekleri küçüktür, 5 milimetre (0,20 in)* genişliğinde, göze çarpmayan beş sarımsı yeşil taç yaprağı vardır.

Meyvesi yenilebilir oval drupe 15-3 santimetre (5,9-1,2 in) genişliğindedir; olgunlaşmadığında pürüzsüz-yeşildir, daha az asitli elma kıvamına ve tadına sahiptir, kahverengiden morumsu siyaha doğru olgunlaşır ve sonunda kırışır, küçük bir hurma gibi görünür. İki tohumlu zeytin çekirdeğine benzeyen tek sert çekirdeklidir.

Hünnap Meyvesi
Hünnap meyvesi

100 gramında 79 kcal olan hünnapın, vitamin dağılımı ise, %5 A Vitamini, % 17 B Vitamini türevleri ve % 83 C Vitamini şeklindedir. Ayrıca, Potasyum, Demir, Manganez, Magnezyum, Fosfor, Kalsiyum, Çinko ve Sodyum mineralleri açısından zengindir.

hünnap yaprakları
Hünnap yaprakları

Kurutulmuş hünnap
Kurutulmuş hünnap

Dağılımı

Kesin doğal dağılımı yoğun tarım nedeniyle belirsizdir ancak Güney Asya'da, Lübnan, kuzey Hindistan ve güney ve orta Çin arasında ve muhtemelen orada tanıtılmış olsa da muhtemelen güneydoğu Avrupa'da olduğu düşünülmektedir.

Kuzey Afrika ve Suriye’den Hindistan'a ve Çin'e yayıldığı düşünülmektedir. Ağaç birçok iklime uyum sağlamakla birlikte iyi meyve vermesi için sıcak yazlara ihtiyaç duyar.

Türkiye’de Marmara, Batı ve Güney Anadolu’da bulunur. Ayrıca Karadeniz'de Çoruh Vadisi havzasında, Manisa'nın Demirci ilçesinde ve yaygın olarak Denizli'nin Çivril ilçesine bağlı Gümüşsu kasabasında bulunur ve değişik türleri görülür.

Bu bitki Madagaskar'da tanıtıldı ve adanın batı kesiminde istilacı bir tür olarak yetişir. Hünnap Bulgaristan'ın doğusunda yabani olarak yetiştiği ama aynı zamanda meyvesi saklanan bir bahçe çalısıdır. Meyveler sonbaharda toplanır. Ağaçlar doğu Karayipler'de vahşi büyür ve Jamaika, Bahamalar ve Trinidad'da da var olduğu söylenir. Barbados ve Guyana'da meyve "dongz" veya "donks" olarak adlandırılır Antigua ve Barbuda'da meyveye "dump" veya "dums"; ve Bahamalar'da "juju" denir. Karayipler'in Fransız adalarında "pomme surette" olarak da bilinir. Başka yerlerde daha kesin olarak "Hint hünnabı" olarak bilinen bu meyve Güney Kaliforniya'nın çeşitli bölgelerinde yetiştirilen "hünnap" meyvesinden farklıdır. Altun Ha, Belize 'deki antik bir Maya şehri, Belize Şehri ‘nin yaklaşık 50 kilometre (31 mi) l kuzeyinde yer alan Belize ve çevresindeki orman yerliler arasında daha iyi bir kelime olmadığı için erik olarak anılan bazı hünnap ağacı ve çalı çeşitlerine de sahiptir.

Kullanımı

Meyvelerinde şeker, tanin ve müsilajlı (eksopolisakkarid) maddeler bulunmaktadır. Güneşte kurutulan olgun meyveler çerez olarak çay ile tüketilebilir. Geleneksel tıpta da kullanılmaktadır.

Hünnap, Kiraz Ve Vişneye Alternatif Oldu

Tıbbi kullanımı

Meyve ve tohumları stresi azalttığına inanılan Çin ve Kore'de geleneksel Çin tıbbında ve geleneksel olarak mantar önleyici, antibakteriyel, ülser önleyici, iltihap önleyici, sakinleştirici, antispastik, antifertilite/doğum kontrolü, hipotansif ve antinefritik, kardiyotonik, antioksidan, bağışıklık uyarıcı ve yara iyileştirici özellikler için kullanılır. Kampo 'da kullanılan meyveler arasındadır.

Hünnap, Gan Cao ile birlikte Çin tıbbında diğer bitkileri uyumlaştırmak ve hafifletmek için kullanılır.

Hünnap yapraklarındaki bir bileşik olan Ziziphin tatlı tadı algılama yeteneğini bastırır.

Hünnap meyvesi ayrıca soğuk algınlığı ve gribi tedavi etmek için diğer bitkilerle birleştirilir.

Meyvesi vitaminler, amino asitler gibi birçok farklı sağlıklı özellik içerir.

Meyvenin kullanımı Çin tıbbında dalak hastalıkları için faydalı olabilir.

hünnap kelimesi ne demek TDK sözlük anlamı ve açıklaması nedir?

hünnap, -bı

Arapça ʿunnāb

1. isim, bitki bilimi Hünnapgillerden, yenilen meyvesi için özellikle Batı ve Güney Anadolu'da yetiştirilen dikenli bir ağaç; çiğde (Zizyphus jujuba):

      "Küçük bahçede acı badem, ayva, nar, hünnap ağaçları görürüm." - Sait Faik Abasıyanık

2. isim Bu ağacın kırmızı kabuklu, sert çekirdekli, zeytin iriliğinde, güzün olgunlaşan meyvesi.

Biyoloji Terimleri Sözlüğü - 1998

Latin: Zizyphus jujuba

Cehrigiller (Rhamnaceae) familyasından, yaprakları almaşlı dizilişte, çiçekleri sarı, koyu kırmızı ya da siyah renkli eriksi tipte meyveleri olan ve yenen, 5-10 m kadar boyda, ülkemizin Marmara, Ege ve Akdeniz bölgelerinde kültürü yapılan bir tür.

Kelime Kökeni

Arapça ˁnb kökünden gelen ˁunnāb عنّاب  "hünnap ağacı ve meyvesi, zizyphus vulgaris" sözcüğünden alıntıdır. Arapça sözcük Arapça ˁināb عناب  "üzüm" sözcüğü ile eş kökenlidir. (NOT: Bu sözcük Akatça inbu "meyve" sözcüğü ile eş kökenlidir. )

Tarihte En Eski Kaynak

ˁunnab [ Saraylı Seyf, Gülistan Tercümesi (1391) ]

hunab [ Filippo Argenti, Regola del Parlare Turco (1533) ]

Etiketler:

Yorum Gönder

Daha yeni Daha eski