Dereotu (Anethum graveolens), maydanozgiller (Apiaceae) familyasından anavatanı Asya olan tek yıllık bir bitki türüdür. Bitkinin botanikteki adı ise Anethum Graveolens'tir ve bu cinsteki tek türdür. Anavatanı Avrupa'nın güneyi ve Asya'nın batısıdır. Türkiye'de de yabani olarak bulunduğu gibi, kültür bitkisi olarak bahçelerde de yetiştirilir. Dereotu, yaprakları ve tohumlarının yemeklere tat vermek için ot veya baharat olarak kullanıldığı Avrasya'da yaygın olarak yetiştirilmektedir.
Biyolojik sınıflandırması
- Âlem: Plantae (Bitkiler)
- Şube: Tracheophyta (Damarlı bitkiler)
- Sınıf: Magnoliopsida (İki çenekliler)
- Takım: Apiales
- Familya: Apiaceae (Maydanozgiller)
- Cins: Anethum
- Tür: A. graveolens
- İkili adlandırma: Anethum graveolens
 |
| Dereotunun yapısı |
Morfolojik özellikleri
Dereotu ince ve içi boş dallara sahiptir. Yaprakları, ince, yumuşak ve sık bölünen dallar halinde büyür. Yaprakları 10–20 cm uzunluğundadır. Bitkinin tamamı 40–60 cm'ye kadar büyür.
Çiçekleri beyazdan sarıya, küçük şemsiyeler şeklinde ve 2–9 cm çapındadır. Çiçekler küçük hermafrodittir. Çanak yapraklar dumura uğramıştır. Taç yapraklar kirli sarı renktedir. Kültürü yapılan dereotunun çiçek salkımı oldukça büyüktür. Ortalama çapı 20 cm'dir. Görünüşü her yana dağılmış ışınımsıdır.
Tohumları 4–5 mm uzunluğunda ve 1 mm kalınlığındadır, düz ila hafif kavislidir ve uzunlamasına çıkıntılı bir yüzeye sahiptirler.
Kökleri iğ şeklinde ve beyazımsıdır. 120 cm'ye kadar yükselebilen sap, yuvarlak beyaz ve yeşil uzunlamasına çizgilidir. Esas yapraklar genellikle 3-4 parçalıdır. Alt yapraklar saplı, üst yapraklar sapsızdır. Yaprak kısmı beyaz kenarlı, kısa ve ucunda iki kulakçık oluşturur.
Meyve yumurta şeklinden dar veya geniş eliptik şekle kadar değişir. Üst taraftan hafif basık, 3–5 mm uzunlukta, 1,5-3,5 mm genişlikte sarı kahverenginden kırmızı kahverengine kadar farklılık gösterir. Kenarları geniş ince düz ve sarımsı kanatla çevrilmiştir. Ticarette genellikle meyveler ayrılmış olarak bulunurlar. Ayrılmış olan meye sırt taraftan kuvvetlice basıktır. Beş esas damardan üçü sırt tarafındadır. Meyve büyüklükleri çok değişiktir. Küçük formlarda uzunluk 2,90-3,28 mm, genişlik 1,68-1,96 mm; büyük formlarda ise uzunluk 3,64-4,08 mm, genişlik 2.52 mm kadardır.
Kullanımı
Dereotu bitkisinin yapraklarının ya da tohumlarının kurutulmasıyla baharatı elde edilir. Genellikle balık ve deniz ürünlerinden yapılan yemeklerde kullanılır. Ayrıca zeytinyağlı yemeklere de hoş bir tat ve koku verir.
Resimleri
 |
| Dereotu çiçekleri |
 |
| Kurutulmuş dereotu |
 |
| Dereotu bitkisi |
dereotu ne demek? TDK anlamı ve açıklaması
isim, bitki bilimi, (dere'otu)
Maydanozgillerden, ince yapraklı, bazı yemeklere konulan güzel kokulu bir bitki (Anethum).
Orta Öğretim Terimleri Kılavuzu - 1963
Fransızca: aneth, anet, Latin: Anethus graveolens
(botanik)
Biyoloji Terimleri Sözlüğü - 1998
İngilizce: dill, anet, dill seed, Fransızca: fenouil puant, aneth, fenouil batard, Almanca: Gartendill, Dill Fenchel, Latin: Anethum graveolens
Maydanozgiller (Umbelliferae) familyasından, yaprak ve dalları, salata ve yemeklere koku ve lezzet verici olarak kullanılan, meyveleri gaz söktürücü olan, 60 cm kadar boyda, sarı çiçekli, tek yıllık, otsu bitki. Börek otu, tarhana otu.
Veteriner Hekimliği Terimleri Sözlüğü -
Latin: Anethum graveolens
Meyveleri yatıştırıcı, sindirimi kolaylaştırıcı ve mide bağırsak gazlarını önleyici olarak kullanılan maydonozgiller familyasından bir bitki, tere otu, durak otu.
Kelime Kökeni
Farsça tare تره "taze yenen her türlü sebze" sözcüğünden türetilmiştir. Daha fazla bilgi için tere, ot maddelerine bakınız.
Tarihte En Eski Kaynak
- tere otı "roka veya tere veya ısırgan otu" [ Meninski, Thesaurus (1680) ]
- tere otu "tarhun veya roka" [ Ahmet Vefik Paşa, Lugat-ı Osmani (1876) ]
- dereotu "tere veya dereotu (anethum graveolens)" [ c (1930) : Balık haşlanırken suyun içine bir miktar zeytin yağ, maydonoz, dereotu, limon, tuz ilave etmeli. ]