ek

 

ek

Ek, dilbilimde bir köke veya gövdeye eklenerek yeni bir kelime veya kelime biçimi oluşturmak için kullanılan biçimbirimdir. Ekler, yapım eki ve çekim eki olmak üzere ikiye ayrılabilir. Konumları göz önünde bulundurulduğunda ön ek, son ek, sirkumfiks ve iç ek başlıca ek türlerini oluşturur.

{tocify} $title={İçindekiler}

Konumlarına göre ekler

Ön ek

    Ana madde: Ön ek

Ön ekler, bir kökün önüne gelen; "ön ek-kök" yapısına sahip eklerdir. Türkçede ön ek olmamakla birlikte, bihaber ve namert gibi alıntılanmış yabancı kökenli kelimelerin yanı sıra, masmavi, pespembe gibi oluşumlar da ön ek olarak ele alınmıştır. submit, predetermine ve unwilling İngilizcedeki ön eklere örnektir.

Son ek

    Ana madde: Son ek

Son ekler, bir kökün sonuna gelen; "kök-son ek" yapısına sahip eklerdir. Türkçe sondan eklemeli bir dil olduğundan ötürü dildeki ekler son ek olarak kategorize edilmektedir. demirci (-ci yapım eki), evden (-den ayrılma eki), evler (-ler çoğul eki) Türkçedeki son eklere örnektir. İngilizcede asked geçmiş zamanı belirten, cats ise çoğulluk belirten son eklere örnek teşkil eder. Fransızcadaki De beaux jours da çoğulluk son ekidir.

Sirkumfiks

Sirkumfiksler, kökün iki tarafına da eklenen, yani "sirkumfiks)kök(sirkumfiks" yapısına sahip eklerdir. İngilizcedeki enlighten, Almancadaki geleitet (leiten fiilinin perfekt hali) veya Guaranicede gidiyorum anlamına gelen aguata fiilinin sirkumfiks eklenmesiyle ndaguatái halini alarak olumsuzluk anlamı kazanması sirkumfikslere örnektir.

İç ek

İç ek veya infiks, kökün içerisine eklenen eklenen, "k-(iç ek)-ök" yapısına sahip eklerdir. İç ekler Avustronezya dillerinde yaygındır. Endonezcede gembung kökü şişkin manasına gelirken, gelembung kelimesinde olduğu gibi -el iç ekini alarak baloncuk anlamı kazanması iç ek örneğidir.

İnterfiks

İnterfiks; iki kök kelimenin arasına gelerek yeni bir kelime oluşturan, "köka-ara ek-kökb şeklinde kullanılan eklerdir. Almancada Arbeitszimmer, İngilizcede speedometer, İsveççede familjefar interfikslere örnek verilebilir.

Dublifiks

Dublifiks, kökün herhangi bir yerine gelerek bir ikileme oluşturan veya tek başına anlamı pekiştiren eklerdir. Türkçede para mara, ev mev; Rapa dilinde kinikini, ngaruru, kokomo, maitataki; İngilizcede money shmoney örnek gösterilebilir.

İşlevlerine göre ekler

Yapım eki

    Ana madde: Yapım eki

Öncelikle selamın aleyküm yapım eki bir ektir

Çekim eki

    Ana madde: Çekim eki

ek ne demek TDK sözlük anlamı ve açıklaması nedir?

1. isim Bir şeyin eksiğini tamamlamak için ona katılan parça:

      Yazının ekleri.

2. isim Bir gazete veya derginin günlük yayımından ayrı ve ücretsiz olarak verdiği parça, ilave:

      Gazetenin haftalık sanat ve edebiyat eki.

3. isim Sonradan katılan, yapılan, dikilen, yapıştırılan parçanın belli olan yeri.

4. isim İki borunun birbirine birleştirildiği yer.

5. sıfat Eklenmiş, katılmış:

      "Okul müdürüyken okulun ek inşaatında hamallarla birlikte çalışmış." - Haldun Taner

6. isim, dil bilgisi Kelime türetmek veya kelimenin görevini belirtmek için kullanılan, başa, sona veya kelimenin içine eklenebilen, bağımlı dil bilgisi ögeleri, lahika.

Kitaplıkbilim Terimleri Sözlüğü - 1974

Türkçe: eski terim ilâve, zeyl, lahika, İngilizce: supplement, appendix

1. Bir yapıttaki bilgiyi tamamlamak, daha eksiksiz olmasını sağlamak amacıyla sonradan çıkarılan kitap. 2. Metin içinde verilmesi yersiz görülen tablo, çizim, sayılama vb. bilgiyi metnin ya da yapıtın arkasında ayrıca gösteren bölüm.

Dilbilgisi Terimleri Sözlüğü - 1972

Türkçe: lâhika, İngilizce: Affix, Fransızca: affixe, Almanca: Affix

Sözcük türetmek veya sözcüğün görevini belirtmek için kullanılan biçim verici ses ya da sesler: Evci (ev-ci) , evcil (ev-cil) , evli (ev-li) , ev-lenmek (ev-le-n-mek) eve (ev-e) , evden fev-den) , evde (ev-de) , evim (ev-im) vb.

Dilbilim Terimleri Sözlüğü - 1949

Türkçe: lâhika, Fransızca: affixe

Bir kelimeye eklenerek ona yeni bir değer veya yeni bir görev veren öğe. bk. ön ek, iç ek, son ek.

Gramer Terimleri Sözlüğü - 2003

Türkçe: lâhika, İngilizce: affix, Fransızca: affixe, Almanca: Affix

Cümle içinde kelimeler arasında geçici anlam ilişkileri kurmak veya yeni bir kelime türetmek üzere kök ve gövdelerin sonuna eklenen ses veya seslerden oluşan öge. Dünya dillerinde, ekler, kelimedeki eklenme yerlerine göre ön ek, iç ek ve son ek olmak üzere üç türlüdür. Türkçedeki eklerin hepsi de son ek türündedir. Ekler görevleri bakımından çekim ekleri ve yapım ekleri olmak üzere ikiye ayrılır. bk. çekim eki, yapım eki.

Türk Dünyası Gramer Terimleri Kılavuzu - 1997

Azerbaycan Türkçesi: şäkilçi; Türkmen Türkçesi: goşulma ~ affiks; Gagauz Türkçesi: afiks; Özbek Türkçesi: qoşimça ~affiks; Uygur Türkçesi: qoşumçä; Tatar Türkçesi: quşımça; Başkurt Türkçesi: yalğaw ~ affiks; Kmk:koşumça ~ affiks; Krç.-Malk.: affiks ~ calgaw; Nogay Türkçesi: kosımşa ~ affiks;Kazak Türkçesi: kosımşa ~ jurnak ~ affiks; Kırgız Türkçesi: müçö; Alt:: gojulta; Hakas Türkçesi: hozım;Tuva Türkçesi: ko'jumak; Şor Türkçesi: *affiks; Rusça: affiks

Bilgisayar Terimleri Karşılıklar Kılavuzu - 2007

appendix

ek

Bilgisayar Terimleri Karşılıklar Kılavuzu - 2007

attachment

ek

Yorum Gönder

Daha yeni Daha eski