Karpuz (Citrullus lanatus), kabakgiller (Cucurbitaceae) familyasından tek yıllık bir bitki türü.
Karpuz sözcüğü Yunanca'dan Türkçeye geçmiştir. Kaşgarlı Mahmut'un 1071 yılında yazdığı Dîvânü Lugati't-Türk ve Ali Şîr Nevaînin yazdığı Muhakemetü'l-Lugateyn (İki dilin yargılanması) de Karpuz sözcüğünün Türkçesi Büken olarak geçmektedir.
Bitkinin kolları toprak yüzeyinde 100 – 200 m kadar uzayabilir. Normal şartlar altında ağırlığı 1,5-2 kilo ile 6,5-7 kilo arasında değişir. Susuz tarım şartlarında kökler oldukça derine inse de sulu tarım şartlarında saçak kökler daha çok 40–50 cm derinlikte yoğunlaşır. İri top şeklindeki meyveleri ise tatlı ve suludur. Karpuz yağ ve kolesterol içermez ancak şeker içeriği yüksektir.
{tocify} $title={İçindekiler}
Bilimsel sınıflandırması
- Âlem: Plantae (Bitkiler)
- Bölüm: Tracheophyta (Damarlı bitkiler)
- Sınıf: Magnoliopsida (İki çenekliler)
- Takım: Cucurbitales
- Familya: Cucurbitaceae (Kabakgiller)
- Cins: Citrullus
- Tür: C. lanatus
- İkili adlandırma: Citrullus lanatus
karpuz ne demek TDK sözlük anlamı ve açıklaması nedir?
Farsça ḫarbūz
1. isim, bitki bilimi Kabakgillerden, sürüngen gövdeli parçalı sert yapraklı, sarı çiçekler açan bir bitki (Citrullus vulgaris).
2. isim, bitki bilimi Bu bitkinin dışı yeşil kabuklu, içi kırmızı ve sulu, iri meyvesi:
"İstediğim zaman da bu karpuzlardan birini önüme çekip keser, kütür kütür, serin serin yerim." - Asaf Halet Çelebi
3. isim Lamba karpuzu.
4. isim, argo Kadın memesi:
"Karpuzları daha da sarsıla sarsıla gülüyordu şimdi." - Necati Cumalı
Aydınlatma Terimleri Sözlüğü - 1973
İngilizce: globe, Fransızca: globe, Almanca: Leuchtenglocke
Lambayı korumaya, ışığını yaymaya, dağıtmaya ya da ışığının rengini değiştirmeye yarayan, saydam ya da yayıcı maddeden yapılmış kılıf.
Zanaat Terimleri Sözlüğü - 1976
Bir halı türü. (Yağcılar, Tokmacık *Yalvaç -Isparta)
Biyoloji Terimleri Sözlüğü - 1998
İngilizce: water melon, Fransızca: melon d'eau, Almanca: Wassermelone, Latin: Citrillus lanatus
Kabakgiller (Cucurbitaceae) familyasından, alt durumlu ovaryumdan gelişen bakka tipi meyveleri olan, sürünücü gövdeli, tek yıllık, otsu bir bitki.
Kelime Kökeni
Eski Yunanca ve Yeni Yunanca karpós καρπός "meyve" sözcüğünden alıntıdır. Yunanca sözcük Eski Yunanca karpóō καρπόω "meyva veya ürün vermek" fiilinden türetilmiştir.
Tarihte En Eski Kaynak
karpuz/karbus [ Ebu Hayyan, Kitabü-l İdrak (1312) ]