sahabe

Sahabi veya çoğulu Sahabe, Ashab (Arapça: الصحابة), bir İslam terimi. İslam peygamberi Muhammed'i görmüş, onunla konuşmuş, arkadaşlık etmiş ve ona inanmış Müslümanlara verilen isimdir. İslam literatüründe bir saygı ifadesi olarak Eshâb-ı Kirâm (Yüce/soylu sahabiler) şeklinde anılırlar. Muhammed öldüğü vakit, sayıları 124 binden fazla idi.

Bu anlayışın tüm İslam toplumlarında paylaşılmadığını, Şiî-Alevî topluluklarında Sünnilik'teki gibi mutlak saygı gören bir sahabi anlayışı bulunmadığını kaydetmek gerekir; örneğin ilk dört halife ve Muaviye gibi Sünnilik'te saygı gören ve hatta kutsanan bazı kişiler Ehli beytin haklarını gasp eden ve onlara zulmeden kişiler olarak görülürler ve Şiî-Alevî topluluklarda nefret (teberra) ile anılırlar. Bu duygu; Ali ile savaşan Aişe binti Ebubekir, Zübeyr bin Avvam, Talha bin Ubeydullah, Muaviye bin Ebu Süfyan, Amr bin As için de geçerlidir.

{tocify} $title={İçindekiler}

Kelime Kökeni

Arapça ṣaḥabat صحبة "dostlar, özellikle Peygamberin dostları" sözcüğünden alıntıdır. Arapça sözcük Arapça ṣḥb kökünden gelen ṣāḥib صاحب "dost" sözcüğünün çoğuludur. Daha fazla bilgi için sahip maddesine bakınız.

Tarihte En Eski Kaynak

[ Dede Korkut Kitabı (1400 yılından önce) : Gelübeni Oğuzda sahabesi olan ]

Sahabinin Tanımı

Hadis alimlerinden İbn Hacer'in sahabi tanımı şu şekildedir: "Sahabi, mü'min olarak Hz. Peygamber ile karşılaşan ve imanla vefat eden kimsedir."

Fıkıh alimleri ise Allah Rasulü'nü uzun süre gören kişilere sahabi deneceğini savunmuşlardır.

Sahabe hakkında hadisler

İnanca göre insanların en hayırlıları sahabeler, sonra tabiin ve sonra diğerleri gelir.

Sahabenin üstünlükleriyle ilgili hadislerden bazıları;

"Kıyâmet günü ashâbımdan her biri, kabirlerinden kalkarken, vefât ettiği memleketin bütün müminlerinin önlerine düşerek ve onlara nûr ve ışık saçarak Arafat meydanına götürür" (Tirmizî)
"Peygamberlere söven öldürülür ve Ashabıma söven dövülür" (Taberânî ve Münâvî)
"Beni gören ve beni görenleri gören bir müslümanı Cehennem ateşi yakmaz" (Münâvî ve Tirmizî)
"Ashabıma sövmeyiniz! Ashabımdan sonra gelenlerden bir kimse, dağ kadar altın sadaka verse, Ashabımdan birinin bir avuç arpa vererek kazandığı sevaba veya yarısına kavuşamaz."
"Ashabım gökteki yıldızlar gibidir. Herhangi birisine uyarsanız, hidayete kavuşursunuz" (Münâvî ve Beyhakî)
"Ümmetimin en iyisi, benim bulunduğum zamanda olanlardır. Onlardan sonra en iyisi, onlardan sonra gelenlerdir. Onlardan sonra da en iyisi, daha sonra gelenlerdir"
"Ashabımın kusurları, yanlış hareketleri olacaktır. Allahü Teâlâ, onları bana bağışlıyacak, kusurlarını bağışlayacaktır." (Celâleddîn-i Süyûtî/Câmi'ussagîr)
"Allahü Teâlâ bütün insanlar arasından beni seçti. Bütün üstünlükleri ve iyilikleri ihsan eyledi ve benim için ashab ayırdı, seçti. Ashabım arasından benim için akraba ve yardımcılar seçip ayırdı. Bir kimse, benim için, benim Peygamberliğim için, bunları sever ve sayarsa, Allahü Teâlâ da, onu Cehennemden korur. Bir kimse, benim hâtırımı düşünmeyerek, Ashabımı sevmez, onlara dil uzatır, incitirse, Allahü Teâlâ da, onu Cehennem azabı ile yakar, sızlatır" (İbni Hacer-i Mekkî/Savâık-ul-muhrika)

Bazı ünlü sahabeler

sahabe ne demek TDK sözlük anlamı ve açıklaması nedir?

çokluk, (saha:be), Arapça ṣaḥābe

1. isim, din bilgisi Hz. Muhammed'i görmüş ve onun sohbetinde bulunmuş Müslümanlar, ashap.

2. isim, eskimiş Sahipler, sahip çıkanlar.

Tarih Terimleri Sözlüğü - 1974

Türkçe: Eshab-ı kiram

Hz. Muhammet'in söylediklerini ve yaptıklarını, göz tanıklığına dayanarak anlatan kişi.